Марий калыкын Х погынжо марте 24 кече гына кодеш. Тудлан кузе ямдылалтме нерген Марий Эл Правительстве председательын алмаштышыже, тӱвыра, печать да национальность паша шотышто министр Михаил Зиновьевич Васютин дене мутланышна.

— Михаил Зиновьевич, Марий калыкын Х погынжым эртарымашым республикынан 100 ияш лӱмгечыж вашеш мероприятий радамышкыже пуртымо. Погыным сайын эртараш манын, кызытсе жап марте могай пашам шуктымо да мом эше ыштыман?

— Эн ончыч оргкомитетым чумырышна. Вара Мер Каҥаш Марий Эл Правительствыш серыш дене лектын да полшаш йодын. Тыгодым Правительстве окса йодышым министерствыланна ӱшанен. Окса погыным организоватлаш ойыралтеш. Мо оҥайже: 2016 ийыште Марий Элын 100 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклалтше мероприятий икте гына – Марий калыкын Х погынжо. Эртыше арнян Национальный политике шотышто федеральный агентствын эртарыме программе-влак конкурсышкышт республикынан “Стратегия реализации национальной политики” программыжым колтышна. Конкурс почеш оксам ойырат. Но погын вашке толынат шуэш, сандене оксам вучен огына шинче, роскотым шкенан бюджетышкына пуртенна. А тидыже молгунамсе гаяк лиеш: делегат-влакын илыме верыштлан тӱлена, кечеш кум гана пукшена да секцийлаште пашам ышташ кӱлеш сатум налына. Кызыт ты шотышто тӱрлӧ организаций дене договорым возена. Общественность кушто погынымаш лийшашым СМИ гоч увертара, а условийым тидлан власть ышта – тидыже закон семынак илышыш пурен.

— Тугеже кӧ кушеч толшаш, кызыт рашемын. А Правительстве могырым марий-влак илыман могай кундемыште ваш келшен да пырля пашам ыштен илыме шотышто ойпидыш ышталтын?

— Вес кундем гыч толаш шонышо кугу делегаций-влаклан серышым колтенна. Тусо Правительстве шке делегатше-влаклан полшен шога. Теве Пошкырт кундемысе коллеге-влак дене ик гана веле огыл кутырымо, миенат коштмо. Мер Каҥаш вуйлатыше Башкортостан Республикым вуйлатышылан серышым колтен, калыкым чумыраш да моло пашалан полшаш йодын.

Марий Эл Республикысе тӱвыра, печать да национальность паша шотышто министерстве марий-влакын тӱшкан илыме чыла гаяк кундемысе тыгаяк министерстве дене договорым подписатлен. Тушто палемдыме почеш, ты ойпидыш шотышто кок могыржынат нимогай тӧрлатымашышт уке гын, тудо икмыняр ийлан шуялтеш. Киров область, Пошкырт да моло кундем денат, а пытартышлан, шарнем, тыгай ойпидышым Коми Республик дене ыштенна ыле. Тушто базовый пункт-влак улыт. Мутлан, театрысе труппо-влак кажне ийын марий-влакын тӱшкан илыме верлашке коштыт. Тыгак вес кундемлаште марий йӱла, концерт, историй да лӱмгече сынан мероприятий-влакат эртаралтыт. Ме, тиде ойпидышна дене келшышын, тушко делегаций-влакым колтена.

— Погыныш делегат-влакым сайлыме жап эртен. А Йошкар-Олаште погынлан кузе ямдылалтыт?

— Мер Каҥашын еҥже-влак кажныже посна пашам шуктат: делегат-влакым ойырымылан вуйын шогат, погынымашлам эртараш полшат, протоколым серымашым тергат, погынлан пашаче группым чумырат, ревизий комиссийын кандидатше-влакым палемдат, погынын содержанийжым шергалыт, секций вуйлатыше-влак дене пашам ыштат, районысо погынымаш годым пуымо йодышлам ончен лектыт. Чыла тидым шотыш кондаш манын, 25 мартыште оргкомитет ден Мер Каҥашын пленумжым эртарена. Делегат-влаклан паша программе ямде улмым ончен лекман, паша да каныш радамым шотыш кондыман. Тоштер ден театр-влак погынлан посна мероприятийым ямдылат. Ныл ийлан ик гана толшо марий-влаклан калыкна, йылмына дене кылдалтше да тӱвыра аланыште лийше у событий дене палымым ышташ йӧн лийшаш. Мер Каҥашын чыла пашажым терген лектына да повесткым, пашаче орган-влакым, секций вуйлатыше-влакым, молымат рашемден пеҥгыдемдена. Вара туддене погынын делегатше-влак келшат але огыт келше – йӱклымаш ончыкта. “Тушто чылажат ончылгоч ышталтын” манше-влак эре лектыт. Практике ончыкта: вет кугу форум ден погынлаште чылажымат тӱҥалтыш гыч мучаш марте ямдылен шукташ огеш лий, проект ден резолюцийым чыла вере ончылгоч ямдылат, вара гына ешартышым пуртат. Тидым пашам ыштыме годым “Власть чыла уже ямдылен” маныт, но иктым огыт умыло: мый вет Мер Каҥашын еҥже да Курыкмарий район гыч делегат улам. Общественность семын регламентем эше кугурак: Финн-угор калык-влак ассоциацийым вуйлатышын икымше алмаштышыжлан 12 ий шогем, тыгак Финн-угор калык-влакын тӱнямбалсе консультативный комитетшын членже улам.

Эльвира Терентьева мутланен.
Материал «Кугарня» газетыште лектын (18 март 2016 ий).

Умбакыже лиеш…