Марий Эл Республикыште Марий талешке кечым палемдыме шот дене вӱдшор / апрель да ага / май тылзылаште “Талешкым шарналтен» декадым увертарыме.
Тудо Марий калык погынлан 100 ий теммылан пӧлеклалтеш. Декадышке Мер Каҥаш, Российысе марий-влакын федерал калыкле-тӱвыра автономийышт, Марий национальный конгресс, «Марий ушем», Марий тӱвыра рӱдер, «Саскавий» марий ӱдырамаш ушем да моло мер организаций ден коллектив-влак ушненыт.

Вӱдшор тылзын 26-шо кечынже чолга марий-влак «Талешке сорта» акцийым эртареныт. Марий калыкын илышыштыже волгыдо кышам кодышо талешке-влакын чапкӱшт, шарнымаш оҥашт да памятникышт воктеке пеледышым пыштыме да сортам чӱктымӧ. А эн ончыч марий-влак Чавайнын чапкӱж воктене марий талешке-влак лӱмеш изирак митингым эртареныт.
Варажым «Марий ушемын» еҥже-влак Рӱдӧ паркыште «Шарнымаш пушеҥге» воктене Талешке сортам чӱктеныт, почеламутым лудыныт, мурым муреныт.

Мер Каҥашын еҥже-влак Оньыжа Александров Эдуард Васильевич дене пырля Оршанке районышко миен коштыныт. Тыште 16-шо курымысо онжо Мамич-Бердейым шарныме шнуй верым эше 2003 ийыште палемденыт. Тушто верысе тӱвыра пашаеҥ-влак да школшышто тунемше-влак талешке-влак нерген сылнымутым каласкаленыт, нунын лӱмеш сылне мурым муреныт, Мер Каҥаш да Оршанке районысо мер актив лӱм дене ош куэш солыкым сакеныт. Вуйым саваш Оршанке районысо депутат погынымашым вуйлатыше Плотников Александр Леонидович миен.
Кастене Мер-политик рӱдерыште «Марий ушем» организаций ыштымылан 100 ий теммым палемден. Тушто кундемнан мер-политике илышыж нерген ятыр йодышым ончен лекме.

Ты жапыштак Чарла Кремльыште Марий тӱвыра рӱдер «Мый марла ойлем» акцийым эртарен. Тушко мурызо, фольклор коллектив да журналист-влакат ушненыт. А тыгай вашлиймашлан тӱҥалтышым «ВийАр» самырык ушем пыштен. Тудын тӱҥ шонымашыже – марий йылмынам, тӱвыранам вияҥдаш.
Ончылно мемнам Талешке-влакым шарныме эше ик кугу кече вуча – Сеҥымаш кече. 1941-1945 ийлаште ончыч марий калыкын чолга шочшыжо-влакат Кугу Ачамланде сарыште геройлын кредалыныт, элна верч вуйыштым пыштеныт. Ме тыныс илышым пӧлеклыше ятыр талешкын подвигшым шарнышаш да лӱмыштым шӧртньӧ буква дене возышаш улына.
Кугу Ачамланде сар годым марий калыкын 19 эргыжлан Совет Ушем Геройын лӱмжым пуэныт. Ты кечын марий калык СУВОРОВ Сергей Романовичлан, КУБАКАЕВ Тимирай Кубакаевичлан, БАСТРАКОВ Георгий Фёдоровичлан, МАМАЕВ Николай Михайловичлан, ЛЕБЕДЕВ Михаил Васильевичлан, ШУМЕЛЕВ Александр Прокофьевичлан, АЛЕКСЕЕВ Евсей Алексеевичлан, ГРОМОВ Алексей Николаевичлан, ПАВЛОВ Николай Павловичлан, СОЛОВЬЕВ Василий Ивановичлан, ПРОХОРОВ Зинон Филипповичлан, ВАСИЛЬЕВ Василий Семёновичлан, КРАСНОВ Зосим Алексеевичлан, ОРСАЕВ Егор Орсаевичлан, ЯНАЛОВ Андрей Михайловичлан, ИШКИНИН Ишмай Иштубаевичлан, РЯБИНИН Николай Сергеевичлан, ЗАРЕЦКИХ Михаил Александровичлан, РАДУГИН Феофан Григорьевичлан да моло талешке-влакланат вуйжым сава.