Пеледыш тылзын 17 кечынже Йошкар-Олана волгалтын ыле: уло марий тӱня Пеледыш пайремым палемден. 10 шагат эрталтымек Ленин лӱмеш тӱвыра пӧрт воктене тӱрлӧ кундем гыч толшо делегаций-влак погыненыт ыле. А вара 11 шагатлан тӱрлӧ тӱсан марий тувыран еҥ-влак колонно дене радамлалтыныт да Ленин лӱмеш площадьыш ошкылыныт.

             

Пеледыш пайрем – тӱня мучко шарлыше марий калыкым ушышо, кажне марий еҥын эн йӧратыме пайремже. Тудым Марий Оньыжа Александров Эдуард Васильевич почо, марий калыкым Пеледыш пайремыш ушнаш ӱжӧ. Тылеч вара марий йӱла почеш марий калыкын тӱҥ онаеҥже Таныгин Александр Иванович шергакан пайремна алал кумылын эртыже манын сугыньлен.

                                 

Тышке тений марий калыкым саламлаш Марий Эл Республикым вуйлатышын пашажым жаплан шуктышо Евстифеев Александр Александрович толын ыле. Тылеч ончыч тудлан онаеҥ-влак марий галстукым пӧлекленыт. Сандене сценышке тудо марий галстук дене лекте да Пеледыш пайремым республикын тӱҥ пайремже семын аклен каласыш.

     

Саламлымаш ятыр ыле. Иктыже Марий Эл Республикысе ялозанлык да продовольствий министр Сидыганов Юрий Николаевич ыле. Тудо ялозанлыкыште ойыртемалтше-влаклан тауштымашым да пӧлекым кучыктен. Ойыртемалтше районлан Медведево районым шотлымо. Сайын пашам ыштыше озанлык-влак радамышке Провой велысе «Звениговский», Волжский районысо «Москва», Совет районысо «У илыш» озанлык-влак логалыныт. Тыгак Марий Турек районысо «Акпарс» ден Кужэҥер районысо «Искра» озанлыкласе механизатор-влакым эн уста улмышт рашеме.

Вара тӱшкан марий калык Рӱдӧ каныме паркышке каен. А тыште могай гына концерт, таҥасымаш, весела кумылан пайремлымаш лийын огытыл!?

«Марий кудо» конкурсыш 12 район ушнен ыле. Аклыше комиссий дене пырля почётан уна-влак лийыныт: Марий Оньыжа Александров Эдуард Васильевич, Марий Эл Республикысе ялозанлык да продовольствий министр Сидыганов Юрий Николевич, тудын икымше алмаштышыже Кондратенко Андрей Владимирович. Икымше верым Провой район сулен налын. Какшамарий тӱвыра пӧртын «Ӱшанлык» ансамбльжын участникше-влак «Йогор чӱчӱ дек унала» программым модын ончыктеныт. Кокымшо верыште – Морко районын кудыжо, а кумшышто – Юлсер / Волжский районын.

«Саскавий» марий ӱдырамаш ушемын «Пеледышлан – пеледыш» конкурсшо икымше гана эртаралтын гынат, оҥай да ойыртемалтше ыле. Тудо Экологий идалыклан пӧлеклалтын. Таҥасымашке Совет, Провой, Морко, Медведево, Марий Турек, Курыкмарий районла да Йошкар-Ола гыч лу сылне ӱдырамаш шке пашаж дене толын. Нуно пеледыш аршашым да композицийым ыштен толыныт, пеледыш семынак торашке волгалтыныт. А конкурсышто ты шкешотан пашаштым тӱрлӧ марий муро, куштымаш, исценировко гоч почын пуэныт.

Икымше степенян дипломым Марий Турек гыч Светлана Конышева сеҥен нале. Кокымшо верым Провой / Звенигово краеведческий тоштерын коллектившылан (вуйлатышыже – Виктория Музурова) кучыктымо. Кумшо верым кок ӱдырамашлан пуэныт: Совет район гыч Галина Волкова ден Йошкар-Ола гыч Антонина Шакировалан. Саламлена, мотор ӱдырамаш-влак!

«Марий ӱдыр – чолга ӱдыр» конкурсышто тений лу ӱдыр таҥасен. Ӱдыр-влак шкем куд таҥасымаште тергеныт: «Мый тыгае улам», «Этномода», «Вуйшӱдыш», «Тывырдык», «Уш-акыл тергымаш» да «Юзо вий». Таҥасымаш-влак марий ӱдырын тӱрлӧ мастарлыкшым почын пуэныт, уш-акылжым тергеныт. Тылзе-влакын марий лӱмыштым, калыкнан историйжым рашемдаш тыршеныт, этномодым ончыктеныт, илыше пеледыш гыч сылне вуйшӱдышым пидын чиеныт.

Провой район Кужмара ялын 23 ияш ӱдыржӧ Анжела Филиппова мурымо-куштымо таҥасымашлаште, уш-акыл шотышто шинчымашым да моло вереат кумылым налын моштымыжлан ойыртемалтмыжлан кӧра икымше верыш лектын. Кокымшо верыште — курыкмарий ӱдыр Диана Михайлова, а кумшышто — Оршанкыште пашам ыштыше Пошкырт вел ӱдыр Лариса Ипулаева.

Йоча ден самырык-влакым Патриарший площадьыште эртаралтше «Кеҥеж алан» ден «Пеледыш fest» каныме да веселитлыме программе-влак куандареныт.

Марий пӧръеҥ-влакланат таҥасымаш ситышын лийын: чимарий кучедалмаш, пикш дене лӱйкалымаш, кирам нӧлтымаш. Кок 24 килоан кирам кок кид дене ныл минут нӧлтыман улмаш. Икымше верыш 47 ияш Гордеев Александр Рафаилович лектын. Кокымшо верыште – 50 ияш Веденеев Владимир Григорьевич, а кумышышто – 35 ияш Веселов Алексей Анатольевич.

Чимарий кучедалмаште патырлык дене ойыртемалтше-влакымат палемдыман. Йоча-влак коклаште виян улмыжым Йошкар-Ола гыч 11 ияш Черных Иван ончыктымыжлан икымше верым сеҥен налын. 70 кило деч куштылго нелытан участник-влак коклаште Морко район гыч Андреев Иван, 70 кило деч нелырак-влак коклаште Параньга район гыч Иванов Михаил сеҥышыш лектыныт.

Пикш дене лӱйкалымашым икымше гана увертарыме ыле. Участник шукыжак лийын огыл, сандене чылаштланат тауштымаш ден пӧлекым кучыктеныт.

Мураш-кушташ йӧратыше-влаклан «Марий муро – яндар йӱк» концерт, Марий кас, «Калык чон» фольклор программе да молат эртаралтыныт.

Шӱвырзӧ-влакын фестивальыштым икымше гана увертарыме ыле. Шӱвырзӧ-влак республикыштына да моло кундемыштат улыт. Йодмашым пуышо ныл еҥ гыч кумытшо толын да кокытшо участвоватлен. Сандене марий калыкын семӱзгарже дене шоктымашым ончыкыжым тӱрлӧ пайрем ден мероприятийлаш ӱжман. Вет шӱвыр семым колышташ моткочак куанле.

Тӱҥ шотышто марий калыкын Пеледыш пайремже тӱрлӧ программылан поян лийын да чеслын, куатлын эртен. Тӱҥжӧ – еҥ-влаклан келшен да кумылыштым нӧлталын.

Кастене Йошкар-Олам йӱр авалтыш. Садлан Патриарший площадьыште палемдыме дискотеке тӱҥалмеке пел шагат гыч кӱрылтӧ. Тидыже шоналташ тарата: ала мыланна, марий-влаклан, Ош Поро Кугу Юмына иктаж-мом шижтарен, ала Ленин лӱмеш площадьым вес вер дене вашталташат ок кӱл ыле… Тыгак шем пылын тале йӱрым кондымыжлан кӧра кавашке нӧлталтше тулсавыш ыш лий.