2017 ийын кылме (ноябрь) тылзын 25 кечыштыже Марий форумын шыже сессийжым Марий Элысе У Торъял районышто эртарыме.

Тидлан Мер Каҥаш вуйвер ончылгоч паша кышкарым ямдылен. Поснак кугу пашам У Торъял районысо мервуй, «Марий калык конгрессын» районысо пӧлкажым вуйлатыше, районысо депутат-влак погынымашын предсдательже Небогатиков Евгений Викторович виктарен. Марий форум районым вуйлатыше марий пӧръеҥ – Василий Васильевич Блиновын – полшымыж дене эртен. Тыгак ты районын Йошкар-Оласе землячествыжым вуйлатыше Наумов Виктор Андреевич мероприятийлан 20 тӱжем теҥге окса надырым пуэн. Тыгак кугу надырым верысе чолга марий-влак Гусев Николай Александович ден Новиков Аркадий Арсентьевич пыштеныт. Тыге вес кундемлаште илыше марий-влакат, У Торъял районышко миен, тысе ял пашам ужын да тысе илышым пален налын кертыныт.

Программе почеш эн ончыч Марий форумын участникше-влак районысо да республикыште шӧр лӱштыш да моло показатель дене ойыртемалтше озанлыкыш миен коштыныт, «Первый май» озанлыкын Крешын Руй ялысе фермыштыже лийыныт. Тыште озанлык идалык ончыч у фермым шке вий денак ыштен. Тидыже путырак шулдын лекме нерген озанлык вуйлатыше Новиков Аркадий Арсентьевич ӧрде каласкала. Тудлан нимом шылташ, озанлыкыште паша ворана. Теве кокла пашадарын кугытшо 30 тӱжем теҥгешке шуэш. Тысе пашаеҥ-влаклан ятыр полыш пуалтеш: пачерым але машинам налаш процентдыме кредит, эмлалташ санаторий але массажист, эсогыл арака деч утлаш полыш… Коллективыште сай кумыл ден пайрем улмылан, вуйлатыше могырым сай эҥертыш семын полшымылан пашаеҥ-влак кугу лектыш верч тыршен пашам ыштат.

Марий форумын вес йодышыжо шочмо йылмылам национальный республикылаште туныктымо, ты шотышто шукерте огыл Россий мучко лийше тергымашын лектышыже нерген лийын. Тидын нерген докладым Марий Эл Республикысе туныктыш ден шанче министрын алмаштышыже Иванов Александр Васильевич лудын.

 

Кечывал деч вара У Торъял районышто пашам ворандарыше амалкалче-влакым колыштна. Нуно шке пашаштым кузе тӱҥалме опытышт дене пайлалтыныт. Ик эн ойыртемалтше амалкалчылан Гусев Николай Александровичым шотлыман. Тудын ынде шке районыштыжо гына огыл, тыгак Совет, Шернур, Параньга, Кужэҥер районлаште кевытым почын. Тушто шке кӱэштме да ямдылыме кочкышым ужалат.

Шке фермер пашашт дене Сергей ден Руслан Секретарёвмыт палдарышт. Верысе ӱдырамаш-влакынат бизнес сомылым шуктымышт куандарыш. Тыгай куштылго огыл корныш Екатерина Кельдыбаева (снимкыште Людмила Кошкина дене пырля) ден Ирина Алгаева шогалыныт да чыла неле-йӧсым шке вачӱмбалышт дене висат. Тыгак сай пример семын Курыкмарий районышто ялозанлык паша нерген Курыкмарий районысо депутат-влак погынымашым вуйлатыше Александр Гурьянов презентацийым ончаш темлыш. Пошкырт кундемыште тыгаяк сомылым ворандарымаш нерген «Ӱжара» ООО-м вуйлатыше Александр Гайсин каласкалыш.

Тылеч вара Мер Каҥашын еҥже-влак 2017 ийысе пашам иктешлышыт. Кӱчык докладым Оньыжа Александров Эдуард Васильевич ыштыш. Тӱҥ шотышто эртарыме кугу мероприятий ден пайрем-влак нерген каласен кодыш. А ышталтше паша шагалжак огыл. Нунын кокла гыч ик эн кугу мероприятийлан 7-8 апрельыште Красноуфимскыште эртаралтше Марий форумым шотлыман. Тыгак Пеледыш пайремым, Марий талешке кечым эртарыме. А ончылно — Мер Каҥашын шулдыр йымаке налме пайрем кокла гыч кумшо, Марий тиште кече. Моло кундемлаштат марий-влак мер пашам шуктеныт: Пошкырт кундемыште Марий погынлан 100 ий темме вашеш кугу конференций лийын; Татарстанысе, Удмуртийысе марий-влакын погынышт да моло пашат ышталтын.

Варажым Мер Каҥашын еҥже-влак шке пашаштым ончыкыжым кузе шуктымо шотышто каҥашышт. У идалыклан темлыме планым Оньыжа Мер Каҥашын электрон почтыж дене ик тылзе жапыште (25 декабрь марте) возен колташ кӱштыш.

Ик йодышыжо вуйверыште ротаций нерген ыле. «Ме эше икмыняр ий ончыч тыгай темлымашым луктынна ыле: Мер Каҥашын чыла еҥже вуйверыште лийын ончышаш да ты пашам шкеак шижын-пален шогышаш. Ты пашам Яковлева Лариса Николаевна годым тӱҥалме ыле. Кызытат тидым илышыш шыҥдарена», — умылтарыш икымше оналмаш Мочаев Валерий Александрович. Тылеч вара Мер Каҥашын вуйверысе еҥ-влак вашталтыме верч йӱклышт. Ынде вуйверыште нине еҥ-влак улыт:

— Александров Эдуард Васильевич

— Мочаев Валерий Александрович

— Гайсин Александр Яковлевич

— Третьяков Олег Александрович

— Григорьев Михаил Григорьевич

— Васютин Михаил Зиновьевич

— Таныгин Александр Иванович

— Алексеев Анатолий Аркадьевич

— Губаев Игорь Иванович

— Иванов Александр Леонтьевич

— Иликбаев Игорь Николаевич

— Небогатиков Евгений Викторович

— Швецова Августа Алексеевна

У Торъял районысо ял шотан илем-влакым тӱзатыме пашашке ял калыкым тарватыме шотышто вуйверын еҥже Евгений Небогатиков деч пален нална. Пытартышлан тӱшкан верысе предприниматель Андрей Куклинын ретротехнике коллекцийже дене палыме лийыныт. Тынар тӱрлӧ техникым чумырымылан уна-влак ӧрыныт да нунын воктене сниматлалтыныт.

У Торъял районышто эртаралтше Марий форумышто чумыргышо марий еҥ-влак ялозанлыкыште, бизнесыште да мер пашаштат шукталтше пашам пален налыныт, опытым погеныт да вашкылым ыштеныт. Тидыже иктаж-могай поро пашалан тӱҥалтышым пышта манашат ӱшаным пуа.

Йошкар Аку