2 декабрьыште Ижевск олаште Удмурт Республикыште илыше марий-влакын VII Погынышт эртен. Каласыман: 2010 ийын переписьше почеш Удмурт Республикыште 8067 марий е‰ ила.

Погыныш Одо кундемын тўрлє районлаж ден олалаж гыч 105 делегат, 18 эскерыше, тыгак Пошкырт ден Татарстан республикла, Угарман ден Виче областьла, Новочебоксарск ден Тюмень олала гыч марий-влак лийыныт. Марий Эл гыч кугу делегаций миен.

Калык-влакын келшымаш пєртышт гыч эрденак марий сем йо‰га. Тыге одо марий-влак VII Погыныш пагален ўжмє унаштым вашлийыт. Сылне муро, кинде-шинчал да пура дене чылаштым сийлат. Вашлиймашлан куанен, икте-весылан пайдале кечым тыланат.

Пайрем кумыл дене авалтше калыкым фойе пырдыжыште радам дене кечыше сўрет-влак шкешт могырыш савырат. Теве ўмбакет келге шинчаончалтышан кова онча. Умбалнырак имне, пычкемышым се‰ен, ончыко кудалеш. Кўсотышто йўлышє сорта-влак шке волгыдышт дене нуным чўктышє-влакын чонышкышт ўшаным шы‰дарат… Куатан, йо‰гыдо шўлышан сўрет-влакым пырляшке чумырымо.

«Марий кундем». Тыге лўмден шке ончержым Российын сулло сўретчыже, МАССР сымыктышын сулло деятельже, Марий Эл Кугыжаныш премийын лауреатше Ямбердов Иван Михайлович. «Сӱретче Ямбердовын ончержым Удмурт Республикнан илышыштыже кугу событий семын аклыман, — каласыш национальный политике министр Буранова Лариса Николаевна ончерым почмо годым. – Тўня мучко чапланыше мастарын пашаже-влакым ужаш мыланна кугу пєлек». «Парижыште лийынам, а Ижевскыште икымше гана улам, — мыскара йєре ешарыш ончер оза. – Ончерем тышке Анатолий Ильич Радыгинын темлымыж дене толын». Умбакыже Иван Михайлович ончер ден Погынын пырля тў‰алме амалжымат умылтарыш. «Радыгин, родо, род, вож», — мане тудо. Тыгакак лектеш: Анатолий Ильич ынде ятыр ий одо марий-влакым, да моло кундемысе марий-шамычымат, шке йырже чумыра, тукымвожым жаплен илаш тарата. «Одо марий-влак» регионысо национально-культурный автономийым вуйлатыше семын VII Погынымат тудак почо. Поро лектышым Ош Кугу Юмо деч йодын, онае‰-влак пелештышт да суапле пашам шуктен шогышо Радыгин Анатолий Ильичлан теркупшым пєлеклышт.

Саламлыме мутым Удмурт Республикын кучемже лўм дене Лариса Буранова, Марий Элысе тўвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Ширяева Галина Степановна йыштым вуйлатыше Яковлева Лариса Николаевна, Пошкырт марий-влак лўм дене Калтаса районын «Эрвел марий» ушемыштым вуйлатыше Тимиряева Инна Ивановна каласышт. Чолга е‰-влаклан Марий Эл тўвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министерствын, Российысе марий-влак ФНКА-н, «Одо марий-влак» РНКА-н Чап грамотышт ден Тауштымашан серышыштым кучыктышт. Тиде Погын I марий Погын эртымылан 100 ий теммылан пєлеклалтын ыле. Тудо пагытыш чылаштым В.М.Васильев лўмеш МарНИИЯЛИ-н директоржо Кузьмин Евгений Петрович пєртылтыш, кугу докладым ыштыш.

Погынын пашаже икшырымын кайыш. Тўрлє шєрынан шуко йодышым ка‰ашышт. Эсогыл яллашке корным ыштыме, йочасад ден тўвыра пєртым чо‰ымо шотыштат делегат-влак деч єпке мут шоктыш. Но нине йодыш-влаклан, руш манмыла, «кассе дечын тораш кайыде» нацполитике министерстве деч раш вашмут лие. Министр Буранова Лариса Николаевна тыгак мер ушем-влаклан Россий кўкшытан проект-влак почеш республикыш оксам кондымыштлан да тыге Одо кундемлан тўзланаш полшымыштлан тауштыш. А кє проектым ик ганат возен огыл, нунылан «Тиде мут дечын лўдаш огыл, огыт мошто гын, шке шонымаш дене министерствыш толаш да специалист-влакын полшымышт дене тудым кўлеш семын оформитлаш» темлышт.

Умбакыже кум секций пашам ыштыш: икымшыште Удмурт Республикысе марий мер ушемын вия‰ме корныжо, кокымшышто марий йылмым туныктымо, кумшышто мер пашашке самырык-влакым ушымо шотышто кутырышт. Резолюцийыш марий йылмым да литературым туныктышо-влакын темлымыштымат пуртышт. Одо кундемыште нуно кандашын улыт, вич школышто шке предметыштым йєратен вўдат. Нуно паша опытым погаш манын, Марий Элыште эртаралтше курслашке каяш йєным ышташ йодыч.

Кеч-могай кугу мероприятий – тиде пайрем. А пайрем концерт деч посна ок эрте. Делегат, эскерыше, уна-влаклан Йошкар-Ола гыч мийыше артист-влак мастарлыкыштым ончыктышт. Мучашлан чылан кандырам пунен куштышт. Могай келге шонымашан марий куштымаш! Вет кандыраш пуналтын, икте-весе дечын ятыр ме‰ге тораште илыше марий-влак эшеат пе‰гыде, виян лийыт.

Анфиса ЭМАНОВА,

Россий журналист ушемын е‰же.