Марий Элыште Леэна Лаулаяйненым «Чачавий» муро дене палат. Ты финн писательын почеламутшым марлашке Альбертина Иванова кусарен, а семым Вениамин Захаров серен.

Кодшо кечылаште Чачавий нерген ты сылне шомакым возышо авторна,  финн писатель Леэна Лаулаяйнен (18.09.1939—15.12.2017) — марий калыкнан поро йолташыже — ты тӱня дене чеверласен…

Философий науко кандидат. Марий Эл–Суоми ушемын почётан еҥже. Йошкар-Олашке икымше гана 1989 ийыште толын. 1992 ий 26 августышто Марий Элын президентше В.М.Зотин дене вашлийын. 1995 ийыште марий-влак нерген «MARILASET» книгам савыктен. 1997 ийыште ты книгам «Марий ушем» мер толкын кугыжаныш премийлан темлен.

Икмыняр ий ончыч Леэна Лаулаяйнен Финляндийыште улшо марий-влак дене пырля Валентин Колумбын поэзийжым кусарен, посна книга дене савыкталт лектын. Тидлан кӧра кызыт Финляндийысе калыкат Колумбын возымыжым пала: школысо программыште «Кӧ эҥерым йӱлалта?» почеламутшо тунемалтеш. Тудын пелен Альбертина Иванован, Светлана Эсаулован почеламутышт гимназийлаште шымлалтыт.

Поэт почеламутшо дене ила. Таче марий калыклан писательын возымыжым лудаш темлена. Марлашке Зоя Дудина ден Валентина Гаврилова кусареныт.

Кайыкыш савырныше ӱдыр нерген

 

1. Илен улмаш мотор марий ӱдыр Чачавий.
   Князь налнеже улмаш тудым марлан
   Шып ойлен:
   — Пуэм тылат чыла, мо мыйын уло
   Да шӱмемым.
   Но лӱмет, Чачавий, тынар ӧрыктарыше. Садлан
   Сӱан модмо кечын тылат
   У лӱмым, таҥем, пӧлеклем.
   2. Сӱан кас лишемын.
   Юл йогын агур гыч кынелын у кече.
   Ковыж семын йоҥген ужар шудо. Сер тӱрышкӧ
   Ӱдыр вашкен,
   Вуйшӱдыш пеледыш волгалтын.
   3. Шеҥгек ончалде, тура серын юж помышыш
   Ӱдыр шуҥгалтын
   Да кайык семын нӧлталт кече деке
   Куэрын ӱмбач чоҥештен.
   Алят ужар оҥан киса-влак
   Эҥерыште вычыматат: Чачавий, Чачавий.

Тыматле Маршан

 

Сур кӧгӧрчен гай чоҥештылше
Эр тӱтыраште
Кылмыше шемлогын вачӱмбалне
Маршан шокталтен шомакдыме мурым.

Ончал мӱкш-влакын
Кушталтымыштым, Маршан!
Эрте нунын дек пувурса вондо воктечын,
Тушто ший памаш ушна эҥерыш
Да кайыккомбо еш
Кугу ваштар йымалне йӱштылеш
Тушто, канде пӧртыштӧ
Курымашлык ой-влак илат.

Вӱдкайыкын муржо пычкемышыш керылт пурен
Шӱйым шуялын
Вуйым тыҥге-туҥге савыркален
Ийын, келанен вӱд йымалне
Чоҥештат ер ӱмбалне
Да куштат тымыкым пӱчшо
Йӱксавышым колмешке
Вӱд йымалне йӱдвошт чонан-влак ийын модыт
Кече велке ончен,
Икте-весым вучен умылат:
Тӱня улеш кайык муно, алят.

***
Акрет годым Иктӱкан миен шуын
Кугу эҥер деке. Коден янлык-кайык-влакын капкам
Савырнен курыкысо каза тукымын кугыжашкышт да
Ош комбо-влакын кудышт гыч
Шӱдыр деке вошт
Тул да шикш гоч чоҥешта.

Ал эрдене
Кунам кече изи курык ӱмбач вола
Иктӱкан ерысе ший вӱдыш
Йӱштылаш шуҥгалтеш. Тунам, йолташем
Тыят тудым ужын кертат.

Тудо шуэн вашешта йодыштметлан.
Иктӱкан шӱм-чон йодмым веле
Тунемын ужаш.

Пий-влак
Арам тудым шеҥгечынже поктылыт.

Лач южгунам, кунам кумда эҥер сереш
Чечен йоча кодеш йылт шкетын
Иктӱкан туддеке лишемеш
Чодырасе олма саскан ю тамже семын.